We leven in een digitale wereld. Elke online stap die we zetten wordt geregistreerd. Er wordt constant geprobeerd om ons (koop)gedrag te beïnvloeden, al dan niet door influencers in te zetten. In de vorige #Fakestagram blogs nam Kristel ons social mediagebruik onder de loep. Gaan we bewust om met wat we delen op onze socials? Klopt de online profilering wel met ons dagelijks leven? Naast ons eigen mediagedrag zijn mediaeffecten óók erg interessant. Want hoe zit het met de content waaraan we worden blootgesteld? Posts van anderen, die ons beïnvloeden. Influencers en celebrities die hun – ogenschijnlijke – sprookjesleven op Instagram weergeven.
Parasociale wattes?
Blootstelling aan posts van anderen kan leiden tot schijninteractie. In de mediapsychologie wordt dit ook wel parasociale interactie genoemd, met het opbouwen van een eenzijdige relatie als gevolg. Er ontstaat een illusie van een echte, face-to-face relatie, terwijl deze natuurlijk hartstikke #fake is. Je voelt je onderdeel van het leven van je online connectie, terwijl je in werkelijkheid alles alleen maar via het beeldscherm van je telefoon meekrijgt.
The Bold and the Beautiful; Goede Tijden, Slechte tijden
Het fenomeen werd voor het eerst geïntroduceerd toen de eerste soapseries de revue passeerden. Kijkers die zó erg meeleefden met hun favoriete personage dat ze er zelf niet goed van werden als er iets dramatisch gebeurde. Het zal je niet verbazen dat vandaag de dag social media de belangrijkste bron van parasociale interactie is. Nog nooit verkregen we zoveel kennis van, en inzicht in, het leven van onbekenden.
Op schoot bij de sterren
Waar wij stervelingen vaak een paar honderd mensen direct bereiken, loopt dit aantal bij de grote celebs en influencers al gauw op naar miljoenen. Was een ster vroeger gevoelsmatig zo ver als de maan, nu zit je praktisch op schoot. De woonkamer van Kim Kardashian is bekend terrein. We weten precies welke auto’s Cristiano Ronaldo allemaal heeft. Alsof ze bij ons om de hoek wonen, zo goed kennen we de sterren.
Maar natúúrlijk doen de celebs ook aan online profilering (#happyposts). Elke foto die ze delen is even glamoureus. Filtertje hier, filtertje daar. Elk luxe item wordt perfect gepositioneerd. Een droomleven, of toch niet?
Gevolg is dat de negatieve kant van rijkdom en faam niet zichtbaar is op Instagram. De struggles van de sterren worden niet getoond. We zien niet dat er keihard is gewerkt voor wat er is bereikt. Hebben we wel door wat de rich and famous hebben moeten doen en laten om te bereiken wat ze nu hebben? Die dure auto’s en grote landhuizen waren er (in veel gevallen) niet opeens zomaar. Er is altijd een prijs voor betaald. Gewoon naar de supermarkt lopen, dat zit er voor de sterren niet in. Even gezellig naar de verjaardag van je oma gaan óók niet, als je aan de andere kant van de wereld zit. Je wint wat, je verliest wat. Je moet offers brengen. Vooral veel dingen laten. Je levert een deel van je privacy in. Je denkt bij alles twee keer na. Echter, verdrietige social posts over de negatieve kant van rijkdom en faam; die zien we nauwelijks.
Rozengeur en maneschijn
Welke impact heeft #Fakestagram op het realiteitsbesef van (jonge) mensen? Je kunt je afvragen of het gezond is om constant te worden blootgesteld aan rijkdom; dure spullen, grote huizen, zwembaden en private jets. Zeker wanneer niet duidelijk wordt gemaakt dat hard werken altijd voorafgaat aan succes. Voordat je het weet, zijn al die sportwagens van Ronaldo nauwelijks indrukwekkend meer. Bovendien lijkt een luxe levensstijl voor veel jongeren een doel op zich te worden. Vraag kleine deelnemers van The Voice Kids waarom ze meedoen en de helft antwoordt niet dat ze zingen leuk vinden, maar dat ze rijk en beroemd willen worden.
Welke effecten vinden er nog meer plaats, als het gaat om de online profilering van de sterren? Is de content inspirerend (“Alles is mogelijk!”) of deprimerend (“Waarom heb ik geen vier Ferrari’s?”)? Daarover zijn de meningen verdeeld. Wél staat vast dat er via de weg van betrokkenheid bij celebrities veel invloed op ons gedrag kan worden uitgeoefend.
Celebrity sells
Uit onderzoek blijkt dat parasociale interactie en identificatie met mediafiguren bijdraagt aan de waargenomen geloofwaardigheid van deze persoon. Met andere woorden: hoe meer ik het gevoel heb Kim Kardashian te “kennen” en hoe meer ik “betrokken” bij haar ben, hoe eerder ik haar geloof wanneer ze reclame maakt voor een product. Aha! Vandaar dat celebrities vaak worden ingezet als spokesperson van een product of dienst waar ze in eerste instantie niets mee te maken hebben.
Enne, hoe laat jij je beïnvloeden?
Social media. Jezelf online profileren of blootstaan aan de profilering van anderen. We kunnen er een boek over schrijven! Volg jij mensen die je niet persoonlijk kent? Herken je het gevoel dat je betrokken bent bij het leven van deze persoon? In hoeverre is dat echt zo? En, wees eens eerlijk, hoe laat jij je beïnvloeden?
Geschreven door Nicole ten Velde.
Geef een reactie